Relaksacja a medytacja – czym się różnią?

Czym jest relaksacja?

Relaksacja jest stanem lub czynnościami, w których dominuje odpoczynek, odprężenie, rozluźnienie. Przejawia się zwolnieniem psychofizycznym tj. wyeliminowanie naprężenia mięśni przy równoczesnym świadomym obniżeniu aktywności myśli. O stanie relaksu mówimy potoczenie jako o częściowym sfolgowaniu, poddaniu, odpuszczeniu obowiązku, ustaniu pracy, zmniejszeniu napięcia, surowości, dokładności. Wytrwałe praktykowanie relaksacji prowadzi do stanu błogości i wewnętrznego spokoju. To głębokie odprężenie można odbierać również jako zatopienie się, zapadnięcie w sensie pozytywnym.

Zobacz również co to jest relaksacja Schultza.

Poprzez relaksację koncentrujemy się na wrażeniach płynących z własnego ciała. Dotarcie do tych wrażeń w stanach głębokiego odprężenia umożliwia dotarcie do stłumionych warstw jego osobowości, może stanowić rodzaj tunelu, przerębli, przez którą można dotrzeć do zapomnianych czy tłumionych obrazów i emocji. A to pomaga odblokować stłumione uczucia i pragnienia.

Z punktu widzenia fizjologicznego podczas relaksacji oddziałujemy na układ wegetatywny (autonomiczny), który co do zasady nie podlega naszej woli. Relaksacja przywraca równowagę układu nerwowego, wprowadza kontrolę nad układem współczulnym (mobilizacja) i przywspółczulnym (odpoczynek). W sytuacjach stresowych działanie układu współczulnego przeważa nad działaniem układu przywspółczulnego. Poprzez relaksację możemy wpłynąć na: rytm oddychania, bicie serca, reakcja rozszerzania/ kurczenia naczyń krwionośnych. Trening relaksacji jest środkiem aby zanurzyć się w nasze wnętrze. Dzięki treningowi podejmujemy się ‘programowania’, uderzamy jakby z centrum interwencyjnego w nasz układ wegetatywny i odzyskujemy wewnętrzną moc.

Czym jest medytacja?

Z kolei medytacja to technika umożliwiająca oczyszczenie umysłu z nadmiernych i niepotrzebnych myśli, dzięki czemu możemy poczuć odprężenie i polepszyć jakość naszego życia.

Poznaj cytaty o medytacji.

Według systemów jogicznych medytacja jest wynikiem koncentracji, osiągnięciem stanu pełnego uspokojenia, wyciszenia i radości. Natomiast koncentracja to skupienie umysłu na obrazie, punkcie, mantrze, oddechu lub innym przedmiocie.

Zobacz również czym jest joga oraz co daje joga.

Uważność w znaczeniu używanym obecnie w psychologii zachodniej pochodzi z nauki buddyjskiej. Praktyka uważności umożliwia pełniejsze i silniejsze przeżywanie wszystkich dostępnych emocji, dostraja nas do innych. Dzięki niej mocniej odczuwamy więzi łączące nas ze wszystkimi, akceptujemy swoje wszystkie doświadczenia, w tym ból, co jednocześnie zmniejsza cierpienia. Uważność nie wymaga przynależności religijnej. Szukając informacji o uważności warto wyszukać: mindfulness trening uważności. Mindfulness to celowe (świadome) skierowanie swojej uwagi na to, czego doznaje się w danej chwili – tu i teraz (zamiast wybiegania w przyszłość, czy wracania do przeszłości).

Przejęcie kontroli nad umysłem

Wszystkie te techniki prowadzą do przejęcia kontroli nad umysłem, który tak naprawdę jest naszym największym zniewoleniem.

Znana buddyjska przypowieść przyrównująca umysł do niesfornego zwierzęcia (wół), pokazuje, że kiedy zaczynamy trenować nasz umysł, on walczy z nami, a my z nim, aby z czasem poprzez obserwację i akceptację dojść do jedności i wyzwolenia.

Co wybrać, relaksację czy medytację?

Jaką technikę wybrać? Właściwie to nie ma takiego znaczenia, ważniejsze jest to, aby wytrwale ją praktykować. Wybierz relaksację, medytację czy uważność w zależności od swoich preferencji. Zauważ, że kierując się tylko przesłankami naukowymi możesz wybrać niewłaściwie.

Wprawdzie w stanie głębokiej medytacji można zarejestrować fale theta (jesteśmy świadomi swojego otoczenia, podczas gdy ciało jest w stanie głębokiego rozluźnienia), natomiast fale alfa (odczuwanie fizycznego i umysłowego spokoju) są osiągane w stanie relaksacji, to jednak zauważ, jak długo zajmie ci osiągnięcie stanu medytacji pod warunkiem, że nie zniechęcisz się wcześniej. To, że siadasz do medytacji i spędzasz 30 minut dziennie na tej praktyce nie oznacza, że jesteś w stanie medytacji (patrz wyżej).
Przy wyborze weź pod uwagę swoją osobowość. Człowiek pośpiechu z osobowością typu A (typ osobowości, charakteryzującej się wysokim poziomem stresu, wywołanym presją czasu, tendencją do zachowań rywalizacyjnych, wysokim poziomem ambicji) z ogromnym trudem będzie praktykował medytację, stąd trening relaksacji może przynieść szybsze efekty i większe korzyści. Sama pamiętam jak trudne były początki mojej przygody z medytacją.

Czasami bywa też, iż medytacja może być formą ucieczki od rzeczywistości dla osób z obniżonym nastrojem czy dla osobowości unikającej (osoby unikające kontaktów społecznych z innymi ludźmi).

Osoby praktykujące wcześniej relaksację mają większą łatwość w nauce medytacji. Podobnie osoby medytujące szybciej nauczą się relaksacji.

Obojętnie co wybierzesz podczas praktyki możesz spotkać się z podświadomymi obrazami czy stłumionymi emocjami. Ich uwolnienie poprzez obserwację i akceptację zdecydowanie poprawi subiektywną jakość życia i poczucie dobrostanu.

Jakkolwiek na to spojrzeć, podjęcie się treningu relaksacji, uważności czy medytacji jest bardzo korzystne i przynosi realną pomoc w codziennym życiu.

Badania naukowe pokazują, iż siła woli to mit. W rzeczywistości silna wola przejawia się jeśli warunki ku temu są korzystne.